Propozycje miejscowości, atrakcje, aktywny wypoczynek
20 czerwca 2012r.
KOŚCIERZYNA jest miastem powiatowym liczącym około 13 000 mieszkańców oraz stacją kolejową na linii Gdynia — Bydgoszcz, węzłem komunikacji autobusowej obsługującej okoliczne miejscowości, umożliwiającej dojazdy do Gdańska, Gdyni, Koszalina, Olsztyna, Zielonej Góry, Ustki i innych. Ważniejsze adresy: Hotel — ul. Gdańska 15, tel. 433; schroniska młodzieżowe w Liceum Pedagogicznym — ul. Wybickiego 2 (46 miejsc) i Szkole Podstawowej Nr 2 — ul. 22 Lipca (46 miejsc); restauracja i kawiarnia — ul. Gdańska 15; bar — ul. Bieruta 34; bar ekspres — PI. 1 Maja; stacja benzynowa — ul. 3 Maja 14; poczta — ul. 3 Maja 3; N B P — ul. 3 Maja; Pogotowie Ratunkowe — tel. 300; MO — tel. 97. PTTK — ul. 3 Maja, tel. 624; PKKFiT — ul. 3 Maja, tel. 702. Miasto rozbudowało się w urozmaiconej krajobrazowo okolicy, wśród wzniesień morenowych, w otoczeniu rozległych lasów i licznych jezior. Niektóre z nich, jak np. Gar-czyn i Osuszyno, wykorzystane są przez ośrodki wczasowe zakładów pracy, obozy młodzieżowe itp. Na jeziorach Gar-czyn, Sudomie, Wierzysko rozpoczynają się szlaki kajakowe po rzekach Pojezierza Kaszubskiego. Dzieje We wczesnym średniowieczu była Kościerzyna, występująca w źródłach po raz pierwszy jako Costerina, ośrodkiem krainy Pirsna. Było to zapewne dawne opole, którego czołem był gród kościerski, wzmiankowany w 1284 r., kiedy książę gdańsko-pomorski Mszczuj II nadał te obszary księżniczce Gertrudzie, córce Sambora II z Tczewa. Przywilej ten wymienia 22 osady wchodzące w skład "ter-ram que Pirsna vulgariter nuncupatur (...)" — ziemi, którą Pirsna powszechnie nazywają. Księżniczka Gertruda utrzymywała się w Kościerzynie do roku 1312, kiedy przejęli te terytoria Krzyżacy, wypłacając właścicielce odszkodowanie w wysokości 300 grzywien. Po tej zmianie utworzony został w Kościerzynie podrzędny ośrodek administracyjny podległy wójtowi tczewskiemu. W 1346 r. następuje lokacja wsi, a prawa miejskie uzyskała Kościerzyna przypuszczalnie około roku 1395 r., niewątpliwie przed 1403 r. Przywilej lokacyjny miasta zaginął i znany jest jedynie z powtórzenia wystawionego przez Zygmunta Starego w 1526 r. Nadano miastu prawo chełmińskie; otrzymało ono w związku z lokacją 80 włók ziemi, w tym 20 włók wolnych od danin, z czego 6 należało do sołtysa. Mieszczanie opłacali 30 grzywien rocznie na rzecz władców kraju. Przy rozplanowaniu terenu przeznaczonego pod zabudowę wytyczono kwadratowy rynek oraz sieć ulic i 60 parcel o wymiarach 4X7 prętów (pręt = 4,35 m). Ubogie miasteczko nie zdobyło się nigdy na zbudowanie murów obronnych. Dostęp do miasta mogły utrudniać jedynie mokradła, nie istniejące już dziś jeziorka i odprowadzający z nich wody rów biegnący wzdłuż dzisiejszych ulic: Kowalskiej, Miodowej i Ogrodowej. Ludność Kościerzyny zajmowała się głównie rolnictwem, a także rybołówstwem i rzemiosłem. Podczas wojny trzynastoletniej Kościerzyna wróciła pod panowanie polskie i stała się siedzibą polskich starostów. Pierwszym starostą był w latach 1462—1473 rotmistrz i chorąży rawski Przecław Słowak, obdarowany przez króla tym urzędem za wysługi wojenne. W XVI w. starostami byli Kostkowie. W drugiej połowie XVI w. miasto liczyło 90 domów, z czego tylko 25 było przy rynku. Posiadało też folwarczek na terenie dzisiejszych Szydlic. O ówczesnym wyglądzie Kościerzyny mówi notatka powizytacyjna biskupa, informująca, iż ,,Miasteczko jest niepozorne, posiadające wygląd wsi." W XVII w. obejmują starostwo Wejherowie, a następnie Denhofowie. Ostatnim starostą polskim był Ignacy Przebędowski, magnat pomorski. Przejmując starostwo w dniu 19IX 1772 r. Prusacy wypłacili Przebędowskiemu 20 000 talarów odszkodowania. Starostowie mieszkali w dworze, zapewne obronnym, który nazywany jest stale w inwentarzach "zamkiem". Stał on na miejscu dawnego grodu książąt pomorskich i może był rozbudowaną siedzibą urzędnika krzyżackiego. Kościerzyna padała często ofiarą pożarów, np. w XVII w. aż trzy razy. Również i grabieże wojenne dały się miasteczku nieraz we znaki. Była ona zawsze ubogą mieściną, wegetującą w mało zaludnionej okolicy. Pod koniec XVIII w. liczyła około 600 mieszkańców, a w 1812 r. blisko 800. Siedzibą władz powiatowych stała się Kościerzyna za czasów pruskich w 1818 r. Pewien rozwój miasta daje się zanotować dopiero w drugiej połowie XIX w. po doprowadzeniu do niego dróg bitych, a następnie w 1885 r. linii kolejowej z Gdańska, później przedłużonej do Bytowa i Chojnic. Powstało wówczas kilka zakładów przemysłowych, browar, fabryka tytoniu, tartak i mleczarnia. Zwiększała się stopniowo liczba mieszkańców, których w 1906 r. było już 6207.